İran'ın nükleer programı üzerindeki son gelişmeler, durumu bir başka büyük yaptırım çatışmasına doğru itiyor. Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, Tahran'a masaya dönmesi için 2025 Ağustos'un sonuna kadar süre tanıdı, aksi takdirde İran'a yönelik BM yaptırımlarının tam olarak geri dönmesiyle karşılaşacak. Bu küçük bir tehdit değil. Bu, 2015 nükleer anlaşmasındaki geri dönüş mekanizmasıdır, bu mekanizma, yaptırımların otomatik olarak yeniden uygulanmasını sağlar ve Çin veya Rusya'nın bunu engellemesine izin vermez. O seçeneğin süresi Ekim ayında doluyor, bu yüzden zaman daralıyor.
İran, yüzde 60 saflıkta zenginleştirilmiş 400 kilogramdan fazla uranyum tutuyor. Bu, daha fazla zenginleştirme ile birkaç nükleer silaha dönüştürmek için yeterli. İran'a uygulanan yaptırım sayısı, dünya genelinde en yüksekler arasında. 5,000'den fazla önlem mevcut. İran'a uygulanan mevcut yaptırımlar enflasyonu neredeyse yüzde 39'a çıkardı. Kişi başına düşen GSYİH, ağır yaptırımlar öncesinde yaklaşık 7,500 $'dan yaklaşık 4,500 $'a düştü. Bir zamanlar günde yaklaşık 2.8 milyon varil olan petrol ihracatı şimdi 1.65 milyon varil civarına geriledi ve bunun çoğu Çin'e gidiyor.
İran Ekonomisi Üzerindeki Etki
Son yirmi yıl içinde, yaptırımlar İran'ı zor durumda bıraktı. BM yaptırımları 2000'lerin ortalarında başladı ve nükleer ve füze programlarını hedef aldı. 2015'te JCPOA anlaşması sonrası hafifletildi ancak 2018'de ABD'nin çekilmesiyle daha da güçlendi. O zamandan beri, nakliye ve teknoloji gibi alanları hedef alan daha fazla kısıtlama getirildi. 2015'te İran'ın aldığı kısa mola şimdi çok uzakta hissediliyor. Hala, bugün bile, uranyumu hızla silah derecesi seviyelerine zenginleştirebiliyor. Uzmanlar, isterse sadece birkaç hafta içinde %90 saflığa ulaşabileceğini düşünüyor.
BM altında Finansal Kara Listeleme
Snapback'in tetiklenmesi, İran'a yönelik BM yaptırımları altında mali kara listeye dönüş anlamına gelecektir. Ekonomik etkisinin sert olabileceği tahmin ediliyor; analistler, dövizde %20-30 arasında bir düşüş, petrol ihracatının yarıya inmesi ve enflasyonun %45'i aşması öngörüyor. Yaptırımların İran üzerindeki etkisi, zaten gölge bankacılık sistemlerine, takas ticaretine ve bazı gelir akışlarını sürdürmek için Çinli alıcılara bağımlılığa yol açtı.
İran içinde, siyasi bölünmeler derinleşiyor. Başkan müzakerelere yönelirken, sert muhalifler nükleer tırmanışı talep ediyor. İstihbarat bakanlığı, 2015'te kaldırılan İran yaptırımlarının geri dönmesi durumunda, ekonominin çöküşle karşılaşabileceği konusunda uyardı. Kamu huzursuzluğu gerçek bir risk.
Önümüzdeki birkaç hafta, diplomasinin herhangi bir şansı olup olmadığını veya İran üzerindeki yaptırımların tekrar artıp artmayacağını belirleyecek. İran üzerindeki mevcut yaptırımlar zaten ekonomisini zorladığı için, herhangi bir tırmanış sadece Tahran için değil, bölgesel istikrar ve daha geniş yayılmayı önleme çabaları için de ağır maliyetler taşıyacaktır.
This page may contain third-party content, which is provided for information purposes only (not representations/warranties) and should not be considered as an endorsement of its views by Gate, nor as financial or professional advice. See Disclaimer for details.
Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, İran Yaptırımlarının Geri Getirilmesini Destekliyor
İran'ın nükleer programı üzerindeki son gelişmeler, durumu bir başka büyük yaptırım çatışmasına doğru itiyor. Fransa, Almanya ve Birleşik Krallık, Tahran'a masaya dönmesi için 2025 Ağustos'un sonuna kadar süre tanıdı, aksi takdirde İran'a yönelik BM yaptırımlarının tam olarak geri dönmesiyle karşılaşacak. Bu küçük bir tehdit değil. Bu, 2015 nükleer anlaşmasındaki geri dönüş mekanizmasıdır, bu mekanizma, yaptırımların otomatik olarak yeniden uygulanmasını sağlar ve Çin veya Rusya'nın bunu engellemesine izin vermez. O seçeneğin süresi Ekim ayında doluyor, bu yüzden zaman daralıyor.
İran, yüzde 60 saflıkta zenginleştirilmiş 400 kilogramdan fazla uranyum tutuyor. Bu, daha fazla zenginleştirme ile birkaç nükleer silaha dönüştürmek için yeterli. İran'a uygulanan yaptırım sayısı, dünya genelinde en yüksekler arasında. 5,000'den fazla önlem mevcut. İran'a uygulanan mevcut yaptırımlar enflasyonu neredeyse yüzde 39'a çıkardı. Kişi başına düşen GSYİH, ağır yaptırımlar öncesinde yaklaşık 7,500 $'dan yaklaşık 4,500 $'a düştü. Bir zamanlar günde yaklaşık 2.8 milyon varil olan petrol ihracatı şimdi 1.65 milyon varil civarına geriledi ve bunun çoğu Çin'e gidiyor.
İran Ekonomisi Üzerindeki Etki
Son yirmi yıl içinde, yaptırımlar İran'ı zor durumda bıraktı. BM yaptırımları 2000'lerin ortalarında başladı ve nükleer ve füze programlarını hedef aldı. 2015'te JCPOA anlaşması sonrası hafifletildi ancak 2018'de ABD'nin çekilmesiyle daha da güçlendi. O zamandan beri, nakliye ve teknoloji gibi alanları hedef alan daha fazla kısıtlama getirildi. 2015'te İran'ın aldığı kısa mola şimdi çok uzakta hissediliyor. Hala, bugün bile, uranyumu hızla silah derecesi seviyelerine zenginleştirebiliyor. Uzmanlar, isterse sadece birkaç hafta içinde %90 saflığa ulaşabileceğini düşünüyor.
BM altında Finansal Kara Listeleme
Snapback'in tetiklenmesi, İran'a yönelik BM yaptırımları altında mali kara listeye dönüş anlamına gelecektir. Ekonomik etkisinin sert olabileceği tahmin ediliyor; analistler, dövizde %20-30 arasında bir düşüş, petrol ihracatının yarıya inmesi ve enflasyonun %45'i aşması öngörüyor. Yaptırımların İran üzerindeki etkisi, zaten gölge bankacılık sistemlerine, takas ticaretine ve bazı gelir akışlarını sürdürmek için Çinli alıcılara bağımlılığa yol açtı.
İran içinde, siyasi bölünmeler derinleşiyor. Başkan müzakerelere yönelirken, sert muhalifler nükleer tırmanışı talep ediyor. İstihbarat bakanlığı, 2015'te kaldırılan İran yaptırımlarının geri dönmesi durumunda, ekonominin çöküşle karşılaşabileceği konusunda uyardı. Kamu huzursuzluğu gerçek bir risk.
Önümüzdeki birkaç hafta, diplomasinin herhangi bir şansı olup olmadığını veya İran üzerindeki yaptırımların tekrar artıp artmayacağını belirleyecek. İran üzerindeki mevcut yaptırımlar zaten ekonomisini zorladığı için, herhangi bir tırmanış sadece Tahran için değil, bölgesel istikrar ve daha geniş yayılmayı önleme çabaları için de ağır maliyetler taşıyacaktır.