Giriş

Amerika Birleşik Devletleri Merkez Bankası - Amerika Birleşik Devletleri Federal Rezerv Sistemi (kısaca "Fed"), politikalarının "sessiz durgunluğu" artırdığı suçlamalarıyla sıkça eleştiriliyor. Bu durgunluk, reel ücretlerin düşmesi, aşırı finansallaşma ve "K-tipi ekonomi" olarak adlandırılan, Wall Street'in zenginleşip orta sınıfın marjinalleşmesi biçiminde kendini gösteriyor. Eski Dünya Bankası Başkanı David Malpass ve eski Fed Yönetim Kurulu Üyesi Kevin Warsh, Fed'in politika odak noktasını ücret artışı, küçük işletmelere destek ve bütçe açığının finanse edilmesinin azaltılması yönünde cesur reform önerileri sundular. Ancak, bu planlar enflasyon riski ve piyasa istikrarsızlığı gibi önemli dengelerle karşı karşıya.

Bu makale, onların önerilerini analiz etmekte, orta sınıfı yeniden canlandırma potansiyelini değerlendirmekte ve kritik veriler ve içgörülerle birlikte Amerika'nın ekonomik zorlukları bağlamında riskleri araştırmaktadır.

Sessiz Durgunluk: Kırılmış Bir Ekonomik Sistem

İkinci Dünya Savaşı sonrası refah döneminden bu yana, Amerika ekonomisinde derin değişiklikler oldu; o dönemde yüksek nominal büyüme, güçlü sanayi kapasitesi ve sürekli artan reel ücretler refahı tanımlıyordu. Bugün, ekonomi aşağıdaki özellikleri sergiliyor:

• Gerçek Ücretlerin Düşmesi: Altın cinsinden, ortalama saat ücreti 2001 yılında 0.6 ons'tan 2025 yılında 0.1 ons'a fırlayarak %80'den fazla bir düşüş göstermiştir, bu da satın alma gücündeki ciddi erozyonu yansıtmaktadır. M2 para arzına göre, gerçek ücretler aynı şekilde duraklamaktadır, çünkü para genişlemesi ücret artışını aşmaktadır.
• Aşırı Finansallaşma: 1980'lerden bu yana, S&P 500 Endeksi (büyük şirketler) Russell 2000 Endeksi'ni (küçük ve orta ölçekli şirketler) çok aşarak, büyük işletmelerin gelişirken küçük işletmelerin mücadele ettiği K-tipi ekonomiyi vurguluyor. Finansal varlıklar, GSYİH'dan daha hızlı bir şekilde büyüyor ve en üst yüzde 1'lik kesimin net varlıkları ekonomik büyümeyi çok aşarak artıyor.
• Mali ve Ticaret Açığı: ABD, büyük bir cari açık ve 2007'ye göre yedi kat kötüleşmiş bir mali açık sürdürmektedir. Federal borç faiz ödemeleri her yıl 1 trilyon doları aşmaktadır (GSYİH'nın %5'i, tarihsel olarak en yüksek seviyelere yakın).
• Ekonomik Canlılık Düşük: Para dolaşım hızı (M2/GDP) 2000'li yılların başından beri düşmüş olup, bu durum reel ekonominin durakladığını yansıtıyor. 2008'den bu yana, özel bankacılık kredisi yaratımı, GDP büyümesini geride bırakmıştır; Federal Rezerv'in bilançosu (şu an GDP'nin %22'sini oluşturuyor, tarihsel olarak %6) bu boşluğu doldurmak için niceliksel genişleme (QE) yoluyla artırılmıştır.

Bu eğilimler, küreselleşme (örneğin, 2001'de Çin'in WTO'ya katılması) ve Fed'in parasal genişleme politikası nedeniyle hızlandı, orta sınıfı ağır darbe aldı, konutun ulaşılabilirliğini azalttı ve zenginliği elit sınıfın elinde topladı. Bu bağlamda, Malpass ve Walsh köklü reformlar önerdiler.

David Malpass: Federal Reserve'nin Odak Noktasını Ücretler ve Büyümeye Kaydırması

öneri

• Gerçek Ücret Artışını Önceliklendirin: Malpass, Fed'in misyonunu %2 enflasyon hedefine odaklanmaktan, satın alma gücündeki 25 yıllık düşüşü tersine çevirmek amacıyla, CPI, M2 veya altın gibi ölçütlere göre gerçek ücret artışına yönlendirmeyi savunuyor.
• Yönlendirilmiş Kredi Araçları: O, Federal Rezerv'in büyük işletmelerin hakimiyetine karşı koymak için KOBİ'leri (Küçük ve Orta Boy İşletmeler) destekleyen bir kredi programı başlatmasını önerdi.
• Faiz oranlarını düşürmek, büyümeyi teşvik etmek: Malpass, borç hizmet maliyetlerini azaltmak için faiz oranlarının düşürülmesini öneriyor (şu anda yılda 1 trilyondan fazla, GSYİH'nın %5'ine denk geliyor) ve aynı zamanda nominal GSYİH büyümesini borç maliyetlerini aşacak şekilde teşvik etmek, İkinci Dünya Savaşı sonrası de-leveraging stratejisini taklit etmek.

Potansiyel Faydalar

• Orta Sınıfın Yeniden Doğuşu: Gerçek ücretlerin satın alma gücünü yeniden kazanabileceğine odaklanma, örneğin, İkinci Dünya Savaşı sonrası yüksek nominal büyüme (gerçek GSYİH + enflasyon) döneminde, gerçek gelir ve para dolaşım hızı artışı. 1945'ten 1980'e kadar, gerçek kişisel gelir güçlü bir şekilde arttı, finansal varlıkların performansı GSYİH'nın gerisinde kaldı ve alt %90'lık kesime fayda sağladı.
• Küçük ve Orta Ölçekli İşletmelere Destek: Hedefli krediler, ABD'nin iş gücünün %46'sını istihdam eden bu işletmeler için adil bir rekabet ortamı yaratabilir (ABD Küçük İşletme İdaresi, 2023). Bu, istihdamı ve yerel ekonomik faaliyetleri teşvik edebilir.
• Borç Azaltma: Borç maliyetlerini nominal büyümenin altında tutmak, borcun GSYİH içindeki oranını azaltabilir; örneğin, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra borç 1945'teki %120'den 1980'de %30'a düştü.

Riskler ve Zorluklar

• Enflasyon Riski: Daha yüksek nominal büyüme genellikle enflasyonu beraberinde getirir. Malpass, maaş artışlarının (örneğin %6-7) enflasyonu (örneğin %4-5) aşacağını öngörse de, tarihsel veriler enflasyonun genellikle reel maaşları aşındırdığını göstermektedir. 2001'den 2025'e kadar, CPI enflasyonu yıllık ortalama %2,5 iken, reel maaşlar para biriminin değer kaybı nedeniyle düşmüştür.
• Tahvil Piyasası Direnci: Tahvil piyasası, nominal büyüme beklentilerini yansıtmak için getiri oranlarını ayarlayacaktır. Niceliksel genişleme veya getiri eğrisi kontrolü yoluyla getiri oranlarının zorla düşürülmesi, finansal baskıya neden olabilir, tahvil sahipleri reel kayıplara uğrayabilir ve piyasa dalgalanmalarına yol açabilir (örneğin, 2025'te Trump-Powell test balonu sırasında tahvil getiri oranlarının fırlaması).
• Yapısal Sınırlamalar: İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemden farklı olarak, ABD'nin şimdi sanayi kapasitesi yok, sürekli ticaret ve mali açıklar veriyor ve aşırı finansallaşma yaşıyor. Bu durum, Malpass stratejisinin etkinliğini sınırlıyor, çünkü nominal büyüme varlık balonlarını artırabilir, gerçek ekonomik büyümeden ziyade.

Kevin Walsh: Federal Reserve Rolünün Küçültülmesi

Teklif

• Federal Rezerv'in etkisini azaltma: Walsh, Federal Rezerv'in bilançosunun çok büyük olduğunu ve bunun açık bütçeyi finanse etmedeki rolünü eleştiriyor. Ölçeğini küçültmeyi ve temel para politikalarına odaklanmayı savunuyor.
• Daha Sıkı Enflasyon Hedefi: Waller, %1-2 sabit enflasyon hedefi belirlenmesini veya Taylor kuralına uyulmasını önerdi ve Federal Rezerv'in mevcut esnek, verilere dayalı yaklaşımını terk etti.
• Regülasyon Reformu: Federal Rezerv'in aşırı düzenlemelerini (örneğin ESG yetkilendirmesi) sınırlama çağrısında bulundu, toplumsal hedefler yerine para istikrarını önceliklendirdi.

Potansiyel Faydalar

• Mali Disiplin: Nicel gevşemenin azaltılması, Kongre'yi her yıl 2 trilyon dolarlık açığı (GSYİH'nın %7'si, CBO 2025 tahmini) çözmeye zorlayabilir ve uzun vadeli borç dinamiklerini stabilize edebilir.
• Pazar istikrarı: Belirgin %1-2 enflasyon hedefi beklentileri istikrara kavuşturur, dalgalanmaları azaltır. Taylor kuralı faiz oranlarını enflasyon ve üretim açığı ile ilişkilendirir, öngörülebilir bir politika sunar.
• Zenginlik Eşitsizliğini Azaltmak: Federal Rezerv'in bilançosunun küçülmesi, 2008'den bu yana %300 artan üst %1'in net varlıklarının, GDP büyümesinin (%80) çok üzerine çıkmasına neden olan nicel genişlemenin zenginlik eşitsizliğini yavaşlatabilir.

Risk ve Zorluklar

• Ekonomik Yavaşlama: Federal Rezerv'in rolünün azaltılması, kredi koşullarını sıkılaştırabilir ve büyümeyi yavaşlatabilir. 2008'den bu yana, özel bankaların kredi yaratımı, GSYİH'ya göre %20 azaldı; bu boşluğu genişletici para politikası doldurdu. Genişletici para politikası olmadan, KOBİ'ler ve tüketiciler daha yüksek borçlanma maliyetleri ile karşılaşabilir.
• Açık Finansman Sorunu: Fed'in hazine tahvili alımlarını azaltması, getirileri yükseltebilir ve borç hizmet maliyetlerini artırabilir. 2025'te, 10 yıllık hazine tahvili getirilerinin %1 artması yıllık faiz giderlerini 300 milyar dolar artırabilir (Hazine verileri).
• Politika Çatışması: Waller, büyümeyi teşvik etmek için faiz oranlarının düşürülmesini çağrısında bulunuyor, bu da Fed'in hedefini daraltmasıyla çelişiyor çünkü daha düşük faiz oranları genellikle parasal genişleme veya getiri eğrisi kontrolü gerektirir, bilanço genişlemesini gerektirir.

Gölge Fed ve Politik Arka Plan

2025'te Trump'ın, Fed Başkanı Jerome Powell'ı görevden almak için bir mektup taslağı hazırlaması olayı, reformlar üzerindeki büyük siyasi baskıyı vurguladı. "Gölge Fed" kavramı - yeni başkanın önceden duyurulmasıyla politika değişikliklerini öngörmek - piyasalara önceden etki edebilir. Piyasa, Powell ile ilgili haberlere sert bir tepki verdi; dolar %2 değer kaybetti, 10 yıllık hazine tahvili getirisi 50 baz puan arttı, borsa ise %3 düştü (Bloomberg, 17 Temmuz 2025). Hükümet daha sonra geri adım atsa da, Powell'ın görev süresi 2026 Mayısında sona erecek ve bu yeni başkanın reformları uygulaması için zemin hazırlayacak.

Malpas ve Walsh'ın görüşleri, Strauss ve Howe'un tanımladığı "dördüncü dönüşüm" yapısal değişimi ile örtüşmektedir. II. Dünya Savaşı'ndan sonra, 1951'deki Federal Reserve-Hazine Anlaşması, Federal Reserve'e bağımsızlık tanıdı; ancak mevcut getiri eğrisi kontrolü veya büyük ölçekli niceliksel genişleme önerileri, 1940'larda Federal Reserve'in savaş borçlarını finanse etmek için getiri oranlarını baskı altında tutma politikasını yeniden tersine çevirebilir.

Dengeler ve Fizibilite

Malpas ve Walsh'ın amacı sessiz bir buhranı çözmektir, ancak önerilerinde içsel bir çelişki bulunmaktadır:

• Kuantitatif Genişleme ve Fed'in Daraltılması: Büyümeyi teşvik etmek için faiz oranlarını düşürmek, kuantitatif genişleme veya getiri eğrisi kontrolü gerektirir; bu, Fed'in bilançosunu genişletir ve Walsh'ın Fed'i daraltma hedefiyle çelişir. Kuantitatif genişleme ayrıca servet eşitsizliğini artırmaktadır; 2008'den bu yana, en üst %1'lik kesimin net varlıkları, GSYİH'nın 3 katı kadar artmıştır.
• Enflasyon ve Ücret Artışı: Yüksek nominal büyüme enflasyonu tetikleyebilir, düzgün yönetilmezse ücret artışlarını aşındırabilir. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra, reel GSYİH yıllık ortalama %4 büyüdü, ücret artışı enflasyonu aştı. Bugün daha düşük verimlilik (2025 yılı yıllık ortalama %1,5, BEA verileri) bunu gerçekleştirmeyi daha zor hale getiriyor.
• Piyasa İstikrarı ve Reform: Getirileri nominal büyümenin altına zorla düşürmek, tahvil sahiplerinin daha yüksek getiri talep etmesi nedeniyle piyasa dalgalanmalarına yol açabilir. 2025'te Powell'ın deneme balonu, piyasanın Fed belirsizliğine olan duyarlılığını gösteriyor.

Görüş: Gerekli ama Riskli Reform

Malpass ve Waller'ın önerileri, Federal Reserve'in enflasyona ve finansal piyasalara yönelik teknik yaklaşımına yönelik hoş bir değişimdir. Gerçek ücretler ve küçük ve orta ölçekli işletmelerin orta sınıfın sorunlarını çözebileceği yönündeki görüş, son 25 yılda satın alma gücündeki gerilemeyi ve K tipi ekonomiyi tersine çevirebilir. Ancak, riskler büyük. Niceliksel genişleme ile desteklenen büyüme, zenginlere orantısız bir şekilde fayda sağlıyor; tahvil getirilerinin baskılanması enflasyona veya piyasa istikrarsızlığına yol açabilir. ABD'nin yapısal zayıflıkları - ticaret açığı, düşük verimlilik ve aşırı finansallaşma - II. Dünya Savaşı sonrası modelin uygulanabilirliğini sınırlamaktadır.

Dengeli bir çözüm, şunları içerebilir:

• Karma Görev: Politikanın işçilere fayda sağlamasını ve fiyat istikrarını bozmasını önlemek için %1-2'lik bir enflasyon hedefi ile gerçek ücret artış göstergelerini birleştirmek.
• Yönlendirilmiş Niceliksel Gevşeme: Niceliksel gevşemeyi, küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik kredi araçlarıyla sınırlamak, varlık fiyatı enflasyonunu en aza indirmek ve aynı zamanda reel ekonomiyi desteklemek.
• Mali Koordinasyon: Yapısal kısıtlamaları ele almak için, Fed reformunu, verimliliği artırmayı (örneğin altyapı yatırımları) ve bütçe açığını azaltmayı birleştirin.

Yanlış uygulanırsa, bu reformlar eşitsizliği veya enflasyonu artırabilir, ancak kayıtsız kalmak da sessiz bir durgunluğu derinleştirecektir. Fed, orta sınıfı önceliklendirecek şekilde evrim geçirmelidir, ancak dengeyi sağlamak zorlu bir meydan okuma olacaktır.

Sonuç

Malpass ve Waller, orta sınıf üzerindeki sessiz durgunluğun etkilerini ele alarak Federal Reserve reformu için cesur bir vizyon sundular. Gerçek ücretler, küçük ve orta ölçekli işletmelere destek ve daha sade bir Fed'e olan dikkatleri ekonomik eşitliği yeniden sağlayabilir, ancak enflasyon, piyasa dalgalanmaları ve yapısal kısıtlamalar önemli riskler teşkil ediyor. Powell'ın 2026'da sona erecek olan görev süresiyle birlikte, ABD potansiyel bir dönüm noktasına yaklaşıyor ve bir sonraki Federal Reserve başkanı hassas bir denge ile karşı karşıya kalacak. Gelecek yol, yenilikçi politikalar, mali disiplin ve unutulmuş Amerikalı işçilerine bağlılık gerektiriyor - aksi takdirde sessiz durgunluk daha da derinleşecek.