13 Haziran'da, İsrail genelinde alarm sesleri yükseldi, İran'a karşı önleyici bir saldırı başlatıldı. İsrail Savunma Bakanı Katz, ülke genelinde acil durum ilan etti ve İsrail'in İran'a saldırmasının ardından, yakın gelecekte İsrail ve sivil halkına yönelik füze ve insansız hava aracı saldırıları beklediğini bildirdi.
Çatışma patlak verdikten sonra, Bitcoin kısa süreliğine 102,000 doların altına düştü, 24 saatlik kayıp %5 oldu; Ethereum kısa süreliğine 2500 doların altına düştü, 24 saatlik kayıp %9 oldu.
Coinglass verilerine göre, İsrail'in İran'a saldırısının ardından son 12 saatte tüm ağda 1 milyar dolarlık likidasyon gerçekleşti, bunun 937 milyon doları uzun pozisyonlardan, 67.71 milyon doları ise kısa pozisyonlardan oluştu.
Ortadoğu'da savaş bir kez daha patlak verdi ve kripto para piyasası da buna paralel olarak şiddetli bir dalgalanma yaşadı. Son birkaç yılda, bölgesel savaşlar sık sık meydana geldi ve her çatışma, Bitcoin için bir güvenli liman özelliğinin test edilmesi ve piyasa duygusundaki şiddetli dalgalanmalar anlamına geliyor.
Rus-Ukrayna Savaşı
2022 yılında Rusya-Ukrayna Savaşı'nın patlak vermesiyle birlikte, kripto paraların güvenli liman varlıkları, değer transfer araçları ve politik fon mobilizasyon yöntemleri olarak rolü tamamen büyütüldü.
Ukrayna, Rusya ile çatışmaya girmeden önce 17 Şubat'ta Bitcoin'in yasallaştığını açıkladı.
24 Şubat'ta, Putin Ukrayna'ya karşı "özel askeri harekât" başlattığını açıkladı, Bitcoin fiyatı büyük bir düşüş yaşadı, küresel borsa ve kripto paralar kara Perşembe'yi karşıladı. 24 Şubat saat 18:00 itibarıyla, Bitcoin yaklaşık 39,000 dolardan 35094.2 dolara düşerek, 24 saatlik düşüş oranı %10, son 7 günde ise %20.4 oldu.
Pazarın yaptırımların etkisi veya Rus fonlarının kripto paralara yönelmesi beklentisi altında, Bitcoin büyük bir düşüşün ardından bir ara 45000 doları geçti, ancak Ukrayna nükleer santrali saldırıya uğradığına dair haberlerin çıkmasının ardından Bitcoin tekrar 41000 dolar civarına düştü.
O dönemde, Ukrayna ve Rusya'daki Bitcoin madencilik gücü ve işlem hacmi dünya toplamında çok küçük bir paya sahipti. Madencilik gücü konusunda, Ukrayna'nın en büyük Bitcoin madencilik tesisinin Rus yapımı bir füze tarafından vurulduğu ve tesisin çevrimdışı kaldığı, madencilik gücünün %33 azaldığı yönünde söylentiler vardı. Ancak, OKLink verilerine göre o dönemde Bitcoin ağındaki toplam madencilik gücünde büyük bir değişiklik gözlemlenmedi. Bu nedenle, Rusya-Ukrayna savaşı teknik açıdan Bitcoin pazarında büyük dalgalanmalara neden olamaz; asıl faktörler piyasanın kendisindedir.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, her iki tarafın da sınır tanımayan ve onay gerektirmeyen para birimlerinin avantajlarını keşfetmesi nedeniyle "dünyadaki ilk kripto savaş" olarak adlandırılıyor. Bu Rus-Ukrayna krizinde, kripto para birimleri bağış aracı ve ödeme aracı olarak önemli bir parlama noktasına dönüştü ve Twitter'da büyük destek buldu.
26 Şubat'ta, savaşın başlamasından 2 gün sonra, Ukrayna hükümeti o gün resmi BTC, ETH ve USDT bağış adreslerini açıkladı ve kripto para bağışlarını kabul edeceğini duyurdu. Binlerce insan, Ukrayna'nın Rusya'ya karşı mücadelesine yardımcı olmak için milyonlarca dolarlık kripto para bağışında bulundu. Crypto Twitter da Ukrayna için fon toplamak üzere harekete geçti, Pussy Riot kurucusu, Trippy Labs ve PleasrDAO üyeleri "Ukrayna DAO"'yu başlatarak işgalden zarar görenlere yardım etmeye çalışıyor.
Filistin-İsrail çatışması
2023 yılının 7 Ekim'inde, Filistin silahlı grubu Hamas ile İsrail Savunma Kuvvetleri arasında çatışmalar başladı ve Filistin-İsrail askeri çatışma faaliyetleri resmi olarak başladı. Çatışma patlak verdikten sonra, Bitcoin fiyatı kısa süreliğine 27,000 dolara düştü. 15 Ekim itibarıyla, Filistin-İsrail çatışması 4000'den fazla insanın ölümüne neden oldu.
Savaş patlak verdikten sonra, hem İsrail hem de Filistin tarafları askeri harcamalar, yardım gibi ihtiyaçlar için fon toplamak amacıyla kripto paraları kullanmaya çalıştı. Bu bağlamda, İsrail'in kripto topluluğu Crypto Aid Israel'i kurdu, Filistin tarafı da kripto para kullanarak fon toplamaya çalıştı.
Bitcoin fiyatı bir hafta boyunca düşmeye devam etti ve en önemli sebep, kripto medya Cointelegraph'ın 16 Ekim akşamı "ABD SEC, BlackRock'un iShares Bitcoin spot ETF'sini onayladı" yalan haberini paylaşmasıydı.
Ekim ayı boyunca silahlı çatışmalar devam etti, ancak Bitcoin fiyatı çatışmaların tırmanması sürecinde dalgalanarak yükseldi. Bunun arkasındaki nedenler üç ana düzeyde kendini gösteriyor. Öncelikle, piyasa bölgesel çatışmalara karşı "bağışıklık" geliştirmeye başladı; Bitcoin küresel bir varlık olup, tarihsel olarak bölgesel çatışmalara karşı tepkisi genellikle sınırlıdır, savaş küresel bir krize dönüşmedikçe (örneğin, Rusya-Ukrayna savaşının başlarında). Filistin-İsrail çatışması yoğun olsa da, coğrafi alanı nispeten dar; piyasa bunu "sistematik olmayan risk" olarak değerlendiriyor.
İkincisi, Orta Doğu uzun zamandır finansal istikrarsızlık ve sermaye hareketlerinin kısıtlandığı bir ortamda bulunuyor, çatışmaların artması ise bölgedeki sermayenin USDT veya BTC aracılığıyla güvenli liman arayışına geçmesini teşvik etti ve bu durum Bitcoin'e gerçek alım desteği sağladı.
Son olarak, Ekim 2023, ABD enflasyonunun gerilemesi, faiz oranlarının zirveye ulaşacağı beklentilerinin artmasıyla, aynı zamanda spot Bitcoin ETF onayı beklentisinin devamlı ısınmasıyla, piyasayı yukarı çeken temel makro arka plan haline geldi. Yerel risk olayları ortaya çıksa bile, likidite ortamı gevşek ve kurumların pozisyon alma mantığı değişmedi; örneğin, BlackRock ETF başvuru haberi sırasında piyasa risk iştahı zaten artmıştı.
Son iki jeopolitik çatışmadaki piyasa performansını gözden geçirdiğimizde, net bir modelin ortaya çıktığını görebiliriz. Ani savaş haberleri genellikle önce panik satışlarına yol açar, ardından zincir üzerindeki kaldıraç boşalmalarını tetikler ve bu, teknik ve duygusal bir çöküş yaratır; boşalmaların temizlenmesinin ardından, piyasa belki de riskten korunma talebinin geri akışı, makro likidite beklentilerinin iyileşmesi gibi faktörler nedeniyle yavaş yavaş istikrar kazanabilir hatta toparlanabilir. Bu kez İsrail ile İran arasındaki çatışma da benzer bir yolda gelişecektir.
Geleneksel finans piyasalarından farklı olarak, kripto varlıkların savaşlar karşısındaki rolü daha karmaşıktır. Bir yandan, bu varlıklar yüksek volatiliteye sahip riskli varlıklar olup, öncelikle duygu şoklarından etkilenirler. Diğer yandan, bunlar sınır tanımayan ve sansüre karşı koyan finansal araçlardır ve aşırı olaylar sırasında genellikle fonların son özgür geçiş yolu haline gelirler. Bu nedenle, her jeopolitik patlama olayı yalnızca piyasa duygularının bir testine değil, aynı zamanda kripto varlıkların gerçek işlevlerinin bir stres testine de dönüşmektedir.
Gelecekteki savaşlar benzer tepkileri tetikleyecek mi sorusunun anahtarı, belki de çatışmanın kendisinin şiddetinde değil, sistemik risk eşiğini aşıp aşmadığı veya küresel likidite ve güvenin yeniden değerlendirilip değerlendirilmeyeceğindedir. Ancak dünya barışı umuyoruz, savaş asla piyasa dalgalanmalarının olağan bir değişkeni haline gelmesin.
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
Çatışma patlak verdi, piyasa alım mı? Önceki uluslararası savaşların Bitcoin üzerindeki etkisini gözden geçirme
13 Haziran'da, İsrail genelinde alarm sesleri yükseldi, İran'a karşı önleyici bir saldırı başlatıldı. İsrail Savunma Bakanı Katz, ülke genelinde acil durum ilan etti ve İsrail'in İran'a saldırmasının ardından, yakın gelecekte İsrail ve sivil halkına yönelik füze ve insansız hava aracı saldırıları beklediğini bildirdi.
Çatışma patlak verdikten sonra, Bitcoin kısa süreliğine 102,000 doların altına düştü, 24 saatlik kayıp %5 oldu; Ethereum kısa süreliğine 2500 doların altına düştü, 24 saatlik kayıp %9 oldu.
Coinglass verilerine göre, İsrail'in İran'a saldırısının ardından son 12 saatte tüm ağda 1 milyar dolarlık likidasyon gerçekleşti, bunun 937 milyon doları uzun pozisyonlardan, 67.71 milyon doları ise kısa pozisyonlardan oluştu.
Ortadoğu'da savaş bir kez daha patlak verdi ve kripto para piyasası da buna paralel olarak şiddetli bir dalgalanma yaşadı. Son birkaç yılda, bölgesel savaşlar sık sık meydana geldi ve her çatışma, Bitcoin için bir güvenli liman özelliğinin test edilmesi ve piyasa duygusundaki şiddetli dalgalanmalar anlamına geliyor.
Rus-Ukrayna Savaşı
2022 yılında Rusya-Ukrayna Savaşı'nın patlak vermesiyle birlikte, kripto paraların güvenli liman varlıkları, değer transfer araçları ve politik fon mobilizasyon yöntemleri olarak rolü tamamen büyütüldü.
Ukrayna, Rusya ile çatışmaya girmeden önce 17 Şubat'ta Bitcoin'in yasallaştığını açıkladı.
24 Şubat'ta, Putin Ukrayna'ya karşı "özel askeri harekât" başlattığını açıkladı, Bitcoin fiyatı büyük bir düşüş yaşadı, küresel borsa ve kripto paralar kara Perşembe'yi karşıladı. 24 Şubat saat 18:00 itibarıyla, Bitcoin yaklaşık 39,000 dolardan 35094.2 dolara düşerek, 24 saatlik düşüş oranı %10, son 7 günde ise %20.4 oldu.
Pazarın yaptırımların etkisi veya Rus fonlarının kripto paralara yönelmesi beklentisi altında, Bitcoin büyük bir düşüşün ardından bir ara 45000 doları geçti, ancak Ukrayna nükleer santrali saldırıya uğradığına dair haberlerin çıkmasının ardından Bitcoin tekrar 41000 dolar civarına düştü.
O dönemde, Ukrayna ve Rusya'daki Bitcoin madencilik gücü ve işlem hacmi dünya toplamında çok küçük bir paya sahipti. Madencilik gücü konusunda, Ukrayna'nın en büyük Bitcoin madencilik tesisinin Rus yapımı bir füze tarafından vurulduğu ve tesisin çevrimdışı kaldığı, madencilik gücünün %33 azaldığı yönünde söylentiler vardı. Ancak, OKLink verilerine göre o dönemde Bitcoin ağındaki toplam madencilik gücünde büyük bir değişiklik gözlemlenmedi. Bu nedenle, Rusya-Ukrayna savaşı teknik açıdan Bitcoin pazarında büyük dalgalanmalara neden olamaz; asıl faktörler piyasanın kendisindedir.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, her iki tarafın da sınır tanımayan ve onay gerektirmeyen para birimlerinin avantajlarını keşfetmesi nedeniyle "dünyadaki ilk kripto savaş" olarak adlandırılıyor. Bu Rus-Ukrayna krizinde, kripto para birimleri bağış aracı ve ödeme aracı olarak önemli bir parlama noktasına dönüştü ve Twitter'da büyük destek buldu.
26 Şubat'ta, savaşın başlamasından 2 gün sonra, Ukrayna hükümeti o gün resmi BTC, ETH ve USDT bağış adreslerini açıkladı ve kripto para bağışlarını kabul edeceğini duyurdu. Binlerce insan, Ukrayna'nın Rusya'ya karşı mücadelesine yardımcı olmak için milyonlarca dolarlık kripto para bağışında bulundu. Crypto Twitter da Ukrayna için fon toplamak üzere harekete geçti, Pussy Riot kurucusu, Trippy Labs ve PleasrDAO üyeleri "Ukrayna DAO"'yu başlatarak işgalden zarar görenlere yardım etmeye çalışıyor.
Filistin-İsrail çatışması
2023 yılının 7 Ekim'inde, Filistin silahlı grubu Hamas ile İsrail Savunma Kuvvetleri arasında çatışmalar başladı ve Filistin-İsrail askeri çatışma faaliyetleri resmi olarak başladı. Çatışma patlak verdikten sonra, Bitcoin fiyatı kısa süreliğine 27,000 dolara düştü. 15 Ekim itibarıyla, Filistin-İsrail çatışması 4000'den fazla insanın ölümüne neden oldu.
Savaş patlak verdikten sonra, hem İsrail hem de Filistin tarafları askeri harcamalar, yardım gibi ihtiyaçlar için fon toplamak amacıyla kripto paraları kullanmaya çalıştı. Bu bağlamda, İsrail'in kripto topluluğu Crypto Aid Israel'i kurdu, Filistin tarafı da kripto para kullanarak fon toplamaya çalıştı.
Bitcoin fiyatı bir hafta boyunca düşmeye devam etti ve en önemli sebep, kripto medya Cointelegraph'ın 16 Ekim akşamı "ABD SEC, BlackRock'un iShares Bitcoin spot ETF'sini onayladı" yalan haberini paylaşmasıydı.
Ekim ayı boyunca silahlı çatışmalar devam etti, ancak Bitcoin fiyatı çatışmaların tırmanması sürecinde dalgalanarak yükseldi. Bunun arkasındaki nedenler üç ana düzeyde kendini gösteriyor. Öncelikle, piyasa bölgesel çatışmalara karşı "bağışıklık" geliştirmeye başladı; Bitcoin küresel bir varlık olup, tarihsel olarak bölgesel çatışmalara karşı tepkisi genellikle sınırlıdır, savaş küresel bir krize dönüşmedikçe (örneğin, Rusya-Ukrayna savaşının başlarında). Filistin-İsrail çatışması yoğun olsa da, coğrafi alanı nispeten dar; piyasa bunu "sistematik olmayan risk" olarak değerlendiriyor.
İkincisi, Orta Doğu uzun zamandır finansal istikrarsızlık ve sermaye hareketlerinin kısıtlandığı bir ortamda bulunuyor, çatışmaların artması ise bölgedeki sermayenin USDT veya BTC aracılığıyla güvenli liman arayışına geçmesini teşvik etti ve bu durum Bitcoin'e gerçek alım desteği sağladı.
Son olarak, Ekim 2023, ABD enflasyonunun gerilemesi, faiz oranlarının zirveye ulaşacağı beklentilerinin artmasıyla, aynı zamanda spot Bitcoin ETF onayı beklentisinin devamlı ısınmasıyla, piyasayı yukarı çeken temel makro arka plan haline geldi. Yerel risk olayları ortaya çıksa bile, likidite ortamı gevşek ve kurumların pozisyon alma mantığı değişmedi; örneğin, BlackRock ETF başvuru haberi sırasında piyasa risk iştahı zaten artmıştı.
Son iki jeopolitik çatışmadaki piyasa performansını gözden geçirdiğimizde, net bir modelin ortaya çıktığını görebiliriz. Ani savaş haberleri genellikle önce panik satışlarına yol açar, ardından zincir üzerindeki kaldıraç boşalmalarını tetikler ve bu, teknik ve duygusal bir çöküş yaratır; boşalmaların temizlenmesinin ardından, piyasa belki de riskten korunma talebinin geri akışı, makro likidite beklentilerinin iyileşmesi gibi faktörler nedeniyle yavaş yavaş istikrar kazanabilir hatta toparlanabilir. Bu kez İsrail ile İran arasındaki çatışma da benzer bir yolda gelişecektir.
Geleneksel finans piyasalarından farklı olarak, kripto varlıkların savaşlar karşısındaki rolü daha karmaşıktır. Bir yandan, bu varlıklar yüksek volatiliteye sahip riskli varlıklar olup, öncelikle duygu şoklarından etkilenirler. Diğer yandan, bunlar sınır tanımayan ve sansüre karşı koyan finansal araçlardır ve aşırı olaylar sırasında genellikle fonların son özgür geçiş yolu haline gelirler. Bu nedenle, her jeopolitik patlama olayı yalnızca piyasa duygularının bir testine değil, aynı zamanda kripto varlıkların gerçek işlevlerinin bir stres testine de dönüşmektedir.
Gelecekteki savaşlar benzer tepkileri tetikleyecek mi sorusunun anahtarı, belki de çatışmanın kendisinin şiddetinde değil, sistemik risk eşiğini aşıp aşmadığı veya küresel likidite ve güvenin yeniden değerlendirilip değerlendirilmeyeceğindedir. Ancak dünya barışı umuyoruz, savaş asla piyasa dalgalanmalarının olağan bir değişkeni haline gelmesin.