İran, son ABD askeri saldırılarının nükleer tesislerini hedef almasına rağmen, Birleşmiş Milletler'in Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT)'ne bağlı kalacağını söylüyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Majid Takht-Ravanchi'ye göre, Tahran, uranyum zenginleştirmeye "barışçıl amaçlar için" devam edecek ancak nükleer programı üzerindeki sınırlarla ilgili müzakere yürütmek için artık bir neden görmüyor. Al Jazeera tarafından ilk olarak bildirilen ve Mario Nawfal tarafından X'te paylaşılan bu açıklama, İran'ın nükleer diplomasisinde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor.
“Tartışmak için tartışmıyoruz,” dedi Ravanchi. “Diğer taraf iyi niyetle hareket etmeye istekli değilse, diyaloğa devam etmenin bir anlamı yok.”
Gerilimli Diyalog Çıkmaza Dönüşüyor
Yorum, İran'ın diplomatik tutumunda belirgin bir değişimi işaret ediyor. Yıllardır İslam Cumhuriyeti, ABD ve Avrupa güçleriyle, 2015 tarihli Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) çerçevesinde de dahil olmak üzere kesintili görüşmeler yürütüyordu. Bu anlaşma, İran'ın nükleer faaliyetlerine sınırlamalar getirerek yaptırımların hafifletilmesi karşılığında yapılmıştı. Ancak, ABD 2018'de anlaşmadan çekildikten ve sert ekonomik yaptırımları yeniden uygulamaya koyduktan sonra, iki taraf arasındaki güven azaldı.
İran son aylarda müzakere masasına dönmeye hazır olduğunu belirtmişken, nükleer tesislerine yönelik bildirilen saldırılar, tutumunu sertleştirmiş gibi görünüyor.
Biden yönetimi, saldırılara katılımını resmi olarak doğrulamamış veya reddetmemiştir. Yine de, ABD yetkilileri İran'ın artan nükleer yetenekleri konusunda uzun süredir endişelerini dile getirmekte, bazı analistler silahlandırma eşiğinin her zamankinden daha yakın olduğunu uyarmaktadır.
Barışçıl Ama Gözetim Altında Amaçlar
Sertleşen söylemine rağmen, İran NPT'den resmi olarak çıkmıyor, bu da tam diplomatik izolasyondan kaçınma arzusunu gösteren önemli bir ayrımdır. 1968'de imzalanan NPT, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi ve barışçıl nükleer enerjiyi teşvik etmeyi amaçlayan önemli bir uluslararası antlaşmadır.
"İran, uranyumu zenginleştirmeye devam edecek, ancak bunu IAEA'ya [Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı] olan yükümlülüklerimizle belirlenen sınırlar içinde yapacak," Ravanchi, ülkenin küresel izleme çabalarıyla işbirliği yapma niyetini yineleyerek belirtti.
Ancak Batılı güçler arasında şüphecilik devam ediyor; bunların birçoğu İran'ı nükleer faaliyetlerinin tam boyutunu gizlemekle suçluyor. Son saldırılar, Tahran kendisini provokasyona uğramış bir kurban olarak konumlandırsa bile, bu şüpheleri yalnızca artırmış olabilir.
Bölge için Kritik Bir An
İran'ın anlaşma taahhütlerini sürdürme kararının diplomatik görüşmeleri durdurması, Orta Doğu'daki daha geniş bir risk alma modelini yansıtıyor. Yemen, Suriye ve Irak'taki vekalet savaşları yoğunlaşırken ve bölgesel ittifaklar devamlı olarak değişirken, nükleer diplomasi her iki tarafın güvenlik hesaplamalarıyla daha karmaşık hale geliyor.
Analistler, diyaloga yenilenmiş bir taahhüt olmadan mevcut çıkmazın, küresel sonuçları olan uzun süreli bir krize dönüşebileceği konusunda uyarıyor. Şu anda, İran'ın mesajı net: işbirliği hâlâ masada, ancak her koşulda değil.
View Original
The content is for reference only, not a solicitation or offer. No investment, tax, or legal advice provided. See Disclaimer for more risks disclosure.
İran, Nükleer Anlaşmada Kalma Sözü Verdi Ancak ABD Saldırıları Sonrası Görüşmeleri Durdurdu
İran, son ABD askeri saldırılarının nükleer tesislerini hedef almasına rağmen, Birleşmiş Milletler'in Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması (NPT)'ne bağlı kalacağını söylüyor. Dışişleri Bakan Yardımcısı Majid Takht-Ravanchi'ye göre, Tahran, uranyum zenginleştirmeye "barışçıl amaçlar için" devam edecek ancak nükleer programı üzerindeki sınırlarla ilgili müzakere yürütmek için artık bir neden görmüyor. Al Jazeera tarafından ilk olarak bildirilen ve Mario Nawfal tarafından X'te paylaşılan bu açıklama, İran'ın nükleer diplomasisinde önemli bir dönüm noktasını işaret ediyor.
“Tartışmak için tartışmıyoruz,” dedi Ravanchi. “Diğer taraf iyi niyetle hareket etmeye istekli değilse, diyaloğa devam etmenin bir anlamı yok.”
Gerilimli Diyalog Çıkmaza Dönüşüyor
Yorum, İran'ın diplomatik tutumunda belirgin bir değişimi işaret ediyor. Yıllardır İslam Cumhuriyeti, ABD ve Avrupa güçleriyle, 2015 tarihli Ortak Kapsamlı Eylem Planı (JCPOA) çerçevesinde de dahil olmak üzere kesintili görüşmeler yürütüyordu. Bu anlaşma, İran'ın nükleer faaliyetlerine sınırlamalar getirerek yaptırımların hafifletilmesi karşılığında yapılmıştı. Ancak, ABD 2018'de anlaşmadan çekildikten ve sert ekonomik yaptırımları yeniden uygulamaya koyduktan sonra, iki taraf arasındaki güven azaldı.
İran son aylarda müzakere masasına dönmeye hazır olduğunu belirtmişken, nükleer tesislerine yönelik bildirilen saldırılar, tutumunu sertleştirmiş gibi görünüyor.
Biden yönetimi, saldırılara katılımını resmi olarak doğrulamamış veya reddetmemiştir. Yine de, ABD yetkilileri İran'ın artan nükleer yetenekleri konusunda uzun süredir endişelerini dile getirmekte, bazı analistler silahlandırma eşiğinin her zamankinden daha yakın olduğunu uyarmaktadır.
Barışçıl Ama Gözetim Altında Amaçlar
Sertleşen söylemine rağmen, İran NPT'den resmi olarak çıkmıyor, bu da tam diplomatik izolasyondan kaçınma arzusunu gösteren önemli bir ayrımdır. 1968'de imzalanan NPT, nükleer silahların yayılmasını önlemeyi ve barışçıl nükleer enerjiyi teşvik etmeyi amaçlayan önemli bir uluslararası antlaşmadır.
"İran, uranyumu zenginleştirmeye devam edecek, ancak bunu IAEA'ya [Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı] olan yükümlülüklerimizle belirlenen sınırlar içinde yapacak," Ravanchi, ülkenin küresel izleme çabalarıyla işbirliği yapma niyetini yineleyerek belirtti.
Ancak Batılı güçler arasında şüphecilik devam ediyor; bunların birçoğu İran'ı nükleer faaliyetlerinin tam boyutunu gizlemekle suçluyor. Son saldırılar, Tahran kendisini provokasyona uğramış bir kurban olarak konumlandırsa bile, bu şüpheleri yalnızca artırmış olabilir.
Bölge için Kritik Bir An
İran'ın anlaşma taahhütlerini sürdürme kararının diplomatik görüşmeleri durdurması, Orta Doğu'daki daha geniş bir risk alma modelini yansıtıyor. Yemen, Suriye ve Irak'taki vekalet savaşları yoğunlaşırken ve bölgesel ittifaklar devamlı olarak değişirken, nükleer diplomasi her iki tarafın güvenlik hesaplamalarıyla daha karmaşık hale geliyor.
Analistler, diyaloga yenilenmiş bir taahhüt olmadan mevcut çıkmazın, küresel sonuçları olan uzun süreli bir krize dönüşebileceği konusunda uyarıyor. Şu anda, İran'ın mesajı net: işbirliği hâlâ masada, ancak her koşulda değil.