Tổng thống Trump Tuyên Bố Chiến Tranh Thương Mại Mới: Những Biện Pháp Thuế Quan Sẽ Gây Chấn Động

Trong một diễn biến mới nhất trên mặt trận thương mại quốc tế, Tổng thống Donald Trump vừa tuyên bố sẽ khởi động một “cuộc chiến thương mại” mới với việc áp dụng loạt biện pháp thuế quan đột phá, nhằm mục tiêu hầu hết các quốc gia đối tác của Hoa Kỳ. Các mức thuế quan mới dự kiến sẽ có hiệu lực từ tuần tới, theo lời ông tại buổi họp báo ở Nhà Trắng cùng Thủ tướng Nhật Bản Shigeru Ishiba. Chiến Lược “Trả Đũa” Thay Vì Thuế Cố Định Trong buổi phát biểu, Trump cho biết ông sẽ công bố chi tiết các biện pháp vào đầu tuần tới – có thể là thứ Hai hoặc thứ Ba. “Chúng ta sẽ được đối xử công bằng, không hơn không kém,” ông khẳng định. Dù không tiết lộ danh sách cụ thể các quốc gia bị nhắm đến hay các mức thuế cụ thể, lời tuyên bố này đã tạo ra làn sóng lo ngại khắp các đối tác thương mại của Mỹ. Không như kế hoạch trước đây về việc áp dụng mức thuế cố định từ 10-20% đối với tất cả hàng hóa nhập khẩu, Trump hiện nay ưu tiên mô hình “trả đũa” (tit-for-tat). Theo đó, các biện pháp thuế sẽ được thiết kế nhằm “đánh vào chỗ yếu” của các quốc gia mà theo ông, đã gây tổn hại cho nền kinh tế Mỹ. “Tôi nghĩ đó là cách duy nhất công bằng – họ tính phí với chúng ta, chúng ta cũng tính phí lại với họ,” ông giải thích. Các Ngành Công Nghiệp Mục Tiêu Một trong những mục tiêu hàng đầu của chiến lược này là ngành công nghiệp ô tô. Trump nhấn mạnh rằng ô tô “luôn nằm trong tầm ngắm” và có thể bị áp dụng các mức thuế mới nhằm cân bằng thâm hụt thương mại, đặc biệt với châu Âu. Ông chỉ trích mức thuế giá trị gia tăng (VAT) cao của Liên minh Châu Âu – đôi khi vượt qua 15% – khiến sản phẩm Mỹ gặp khó khăn cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Bên cạnh ngành ô tô, các ngành công nghiệp thiết yếu như thép, dầu mỏ và dược phẩm cũng được đưa vào danh sách các lĩnh vực “sanh đòn”. Trump cho rằng những ngành này đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì vị thế thống trị kinh tế của Mỹ trên trường quốc tế. Những Diễn Biến Gần Đây Trước Cuộc Chiến Thương Mại Trong những ngày vừa qua, Trump từng đề xuất áp dụng mức thuế 25% đối với hàng hóa nhập khẩu từ Canada và Mexico – hai quốc gia láng giềng chiến lược của Mỹ. Tuy nhiên, sau khi Canada và Mexico cam kết giải quyết các mối lo ngại về an ninh biên giới, ông đã nhanh chóng rút lại quyết định này. Trong khi đó, Trung Quốc cũng không tránh khỏi làn sóng thuế mới. Vào thứ Ba vừa qua, Mỹ đã áp dụng mức thuế 10% đối với một số mặt hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, song nước này đã đáp trả bằng việc áp thuế 15% đối với hàng hóa của Mỹ. Mặc dù Trung Quốc tạm dừng áp dụng một số mức thuế đối với hàng hóa giá rẻ gửi trực tiếp đến người tiêu dùng Mỹ, những căng thẳng thương mại giữa hai cường quốc vẫn đang tiếp tục leo thang. Ảnh Hưởng Đến Người Tiêu Dùng Và Ngân Sách Liên Bang Khi các biện pháp thuế mới có hiệu lực, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ (CBP) sẽ tăng cường kiểm tra tại 330 điểm nhập cảnh trên khắp cả nước – từ sân bay, cảng biển cho đến các cửa khẩu đường bộ. Các nhân viên CBP sẽ thực hiện việc kiểm tra lô hàng, rà soát chứng từ và thu phạt đối với những trường hợp vi phạm quy định. Số tiền thu được từ các khoản thuế này sẽ trực tiếp được chuyển vào Quỹ Tổng của Bộ Tài chính Hoa Kỳ. Tuy nhiên, gánh nặng tài chính chủ yếu sẽ rơi vào các doanh nghiệp nhập khẩu, khiến họ phải chuyển chi phí tăng thêm này cho người tiêu dùng thông qua việc điều chỉnh giá bán. Ngoài ra, theo nghiên cứu của JPMorgan, mặc dù một số nhà sản xuất nước ngoài có thể hạ giá để hỗ trợ các đối tác Mỹ, nhưng khả năng giảm giá đó thường rất hạn chế và không đủ để bù đắp mức tăng chi phí do thuế quan gây ra. Các Quy Định Về Miễn Thuế Và Ý Nghĩa Kinh Tế Theo quy định hiện hành, một số mặt hàng có thể được miễn thuế nếu cách thức chế biến tại nước ngoài đáp ứng các tiêu chuẩn nhất định. Ví dụ, các sản phẩm được sản xuất tại Mỹ và xuất khẩu đi nước ngoài rồi quay trở lại mà không có sự thay đổi đáng kể sẽ được miễn thuế. Ngược lại, nếu sản phẩm đó được “nâng cấp” hay “chế biến” ở nước ngoài – như vàng được làm thành trang sức hay các bộ phận xe hơi được lắp ráp thành xe – chúng sẽ bị áp thuế khi nhập khẩu trở lại. Trong lịch sử, thuế quan từng là nguồn thu chính của ngân sách liên bang Mỹ. Tuy nhiên, ngày nay, chúng chỉ đóng góp chưa tới 3% tổng doanh thu của chính phủ. Với những biện pháp mới này, một số ước tính cho thấy các khoản thuế từ Canada, Mexico và Trung Quốc có thể gây tổn thất cho doanh nghiệp Mỹ lên đến 1,1 nghìn tỷ đô la trong vòng một thập kỷ. Cụ thể, năm 2025 có thể thu được gần 110 tỷ đô la từ các khoản thuế quan nếu kế hoạch của Trump được triển khai. Đáng chú ý, các biện pháp thuế đối với Trung Quốc được áp dụng từ nhiệm kỳ đầu của Trump – sau đó còn được mở rộng trong thời kỳ của Tổng thống Biden – hiện đã tạo ra nguồn thu khoảng 77 tỷ đô la mỗi năm, dù đi kèm với những tác động tiêu cực không nhỏ đến nền kinh tế. Kết Luận Với việc tái khởi động cuộc chiến thương mại, Trump không chỉ nhằm mục tiêu tái cân bằng cán cân thương mại mà còn tìm cách tái khẳng định vị thế của Mỹ trên trường quốc tế thông qua các biện pháp “trả đũa”. Tuy nhiên, các chuyên gia cảnh báo rằng, trong khi những biện pháp này có thể tạo ra lợi ích ngắn hạn cho nền kinh tế Mỹ, chúng cũng có thể dẫn đến hậu quả lâu dài, ảnh hưởng tiêu cực đến người tiêu dùng và làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu. Các quốc gia đối tác cùng các nhà đầu tư trên toàn thế giới đang phải theo dõi sát sao diễn biến này, khi những quyết định của Trump có thể làm thay đổi cục diện kinh tế toàn cầu trong thời gian tới.