Trump, Musk Và D.O.G.E Đang Áp Đảo Người Mỹ Và Nền Kinh Tế Toàn Cầu

Trong những ngày gần đây, truyền thông xã hội tại Mỹ không ngừng nhắc đến bốn từ khóa nóng: Tổng thống Donald Trump, thuế quan, Elon Musk và Bộ Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE). Những chủ đề này không chỉ phản ánh một thời điểm biến động trong nền chính trị – kinh tế Mỹ mà còn hé lộ những hệ quả rộng lớn đối với thương mại quốc tế và hoạt động của các cơ quan nhà nước.

1. “MAGAnomics” và Chiến Lược Thuế Quan Của Trump Chính quyền Trump hiện đang áp dụng một loạt các biện pháp mạnh tay nhằm chống tham nhũng, truy quét “rửa tiền” và khẳng định lại vị thế lãnh đạo của Mỹ trên trường quốc tế. Trong đó, chính sách thuế quan được cho là “công cụ” chủ đạo nhằm đối đầu với các đối tác thương mại như Canada, Mexico và Trung Quốc. Theo quan điểm của chính quyền, các biện pháp này là cần thiết để hạn chế dòng chảy hàng hóa bất hợp pháp – trong đó có cả buôn bán ma túy – và hướng tới một chế độ thương mại “công bằng hơn”. Tuy nhiên, ngay từ những ngày đầu, chính sách này đã vấp phải không ít ý kiến trái chiều. Các nhà kinh tế hàng đầu, điển hình là giải Nobel Joseph Stiglitz, cảnh báo rằng “hầu hết các chuyên gia kinh tế đều nghĩ rằng tác động của các biện pháp thuế quan sẽ rất tiêu cực, không chỉ đối với Mỹ mà còn ảnh hưởng xấu đến nền kinh tế toàn cầu.” Các chỉ số cho thấy, trong khi giá trị nhập khẩu tăng 4% đạt 293,1 tỷ USD vào tháng 12, thì đồng thời mức giá tiêu dùng cũng có nguy cơ tăng cao do chi phí nhập khẩu leo thang.
2. Tác Động Trực Tiếp Đến Doanh Nghiệp Và Người Tiêu Dùng Sự không chắc chắn của môi trường thương mại quốc tế đang khiến nhiều doanh nghiệp trong nước phải “ăn mòn” tâm lý. Các doanh nghiệp sản xuất và chế biến – từ những nhà máy bia như Hop Butcher For the World tại Chicago cho đến các chuỗi nhà hàng phụ thuộc vào nguồn cung thực phẩm nhập khẩu – đang lo ngại về tác động của thuế quan đến giá cả nguyên liệu. Ví dụ, Jeremiah Zimmer, đồng chủ sở hữu của một nhà máy bia nổi tiếng, đã bày tỏ lo âu rằng “alumini và lúa mạch – những nguyên liệu chủ lực mà chúng tôi sử dụng – đều có nguồn gốc từ các quốc gia bị ảnh hưởng bởi các biện pháp thuế quan từ Canada, Mexico và Trung Quốc.” Tương tự, Scott Weiner, chủ một chuỗi nhà hàng, cảnh báo rằng giá thực phẩm tăng do thuế quan buộc các doanh nghiệp phải chuyển gánh nặng chi phí đó cho người tiêu dùng. Không chỉ ảnh hưởng đến nội địa, các biện pháp này còn tác động tiêu cực đến các nước láng giềng. Mexico – khi mà 35% tổng kim ngạch xuất khẩu của nước này hướng về Mỹ (bao gồm ô tô, máy móc, rượu và dầu khoáng) – có thể chịu thiệt hại nặng nề nếu cuộc chiến thương mại leo thang. Chính vì vậy, ngay lập tức, Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum đã tiến hành các cuộc đàm phán khẩn cấp với chính quyền Trump nhằm tránh việc áp dụng các biện pháp cứng rắn hơn.
3. Phản Ứng Của Trung Quốc Và Luật Pháp Quốc Tế Chính sách thuế quan của Trump đã vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ Trung Quốc. Theo các thông tin từ New York Times, Bắc Kinh đã tố cáo các cáo buộc của Trump về vai trò của Trung Quốc trong việc buôn bán fentanyl là “không có cơ sở và sai sự thật”. Đồng thời, Trung Quốc đã chính thức khiếu nại tại Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), cho rằng các biện pháp thuế quan của Mỹ mang tính chất bảo hộ và phân biệt đối xử, vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế. Mặc dù một số ý kiến cho rằng việc cấm tiếp cận thị trường Mỹ có thể gây áp lực lên nền kinh tế Trung Quốc, thực tế cho thấy quốc gia này đã có khả năng thích ứng vượt trội – như trường hợp của công ty trí tuệ nhân tạo DeepSeek với chatbot mới ra mắt, chứng minh rằng sự sáng tạo và khả năng công nghệ không phụ thuộc hoàn toàn vào ngân sách lớn. Điều này đặt ra câu hỏi liệu chiến lược “chung sức” của Trump có thực sự hiệu quả trong thời đại mà sự linh hoạt và đổi mới công nghệ đóng vai trò quan trọng.
4. Elon Musk và Bộ Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE): Sự Can Thiệp Gây Tranh Cãi Không chỉ dừng lại ở chiến lược thương mại, gần đây, những bước đi của tỷ tỷ phú Elon Musk cùng với Bộ Hiệu Quả Chính Phủ (DOGE) cũng đã tạo ra cơn sóng tranh cãi trong giới chính trị và hành chính Mỹ. Theo một thông báo được lan truyền rộng rãi trên Twitter – trong đó có sự tham gia của Hillary Clinton – Musk và đội ngũ của ông đã tiếp cận hệ thống thanh toán của Bộ Tài chính Mỹ, một hệ thống quan trọng chịu trách nhiệm phân phối hàng nghìn tỷ đô la từ ngân sách thuế. Hành động này đã lập tức khiến các liên đoàn công chức liên bang và các nhà làm luật phải lên tiếng. Tổng chưởng lý California, Rob Bonta, cùng với đội ngũ gồm 20 luật sư đã khởi kiện, cáo buộc rằng việc tiếp cận hệ thống này là “sự lạm dụng quyền lực” rõ rệt, gây nguy cơ làm suy giảm năng lực hoạt động của các cơ quan quản lý nhà nước. Dù Musk và Trump đều cho rằng việc “tối ưu hóa” hoạt động của chính phủ sẽ mang lại hiệu quả và tiết kiệm chi phí, các chuyên gia lo ngại rằng, trong bối cảnh cắt giảm nhân sự và ngân sách, các cơ quan quan trọng như xử lý yêu cầu tị nạn, thu thuế hay đảm bảo an ninh xã hội sẽ không còn đủ năng lực để đáp ứng nhu cầu của người dân.
5. Nhìn Lại Và Đánh Giá Tương Lai Những biến động trong chính sách thuế quan và các động thái “cải cách” từ phía các nhân vật chủ chốt như Trump và Musk đã tạo ra một bối cảnh đầy bất ổn cho nền kinh tế Mỹ và thương mại toàn cầu. Trong khi một số người tin rằng các biện pháp này là cần thiết để đưa Mỹ “về đỉnh cao” và tạo ra một nền kinh tế “công bằng”, thì không ít ý kiến cảnh báo rằng những chính sách này sẽ làm tăng giá cả, gia tăng căng thẳng thương mại và giảm sút năng lực phục vụ của bộ máy nhà nước. Câu hỏi đặt ra là: Liệu những cải cách này có thực sự mang lại lợi ích lâu dài cho người dân Mỹ và cho cả cộng đồng quốc tế, hay chỉ là những động thái mang tính chất “chạy theo xu hướng” mà lại gây ra những hệ quả tiêu cực về kinh tế và xã hội trong ngắn hạn? Chỉ có thời gian và sự minh bạch trong công tác quản lý, cùng với đối thoại giữa các bên liên quan, mới có thể trả lời được vấn đề này. Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự thay đổi nhanh chóng của công nghệ, các chính sách thương mại và quản lý nhà nước không chỉ phản ánh tham vọng của một cá nhân hay một chính quyền mà còn ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của người dân. Khi Mỹ tiếp tục theo đuổi con đường “đặt nước mình lên hàng đầu”, cả người tiêu dùng trong nước lẫn các đối tác quốc tế sẽ phải chấp nhận những “chi phí” mà con đường đó mang lại.